لقمان حکیم، سرآمد حکیمان

منبع: محمدی ری شهری، حكمت نامه لقمان، ص 28

سوال:

آیا لقمان، پیامبر بود؟

پاسخ:

به شماری از عالمان، نسبت داده شده که لقمان را پیامبر می دانند. در تفسیر الثعلبی آمده است: اتّفق العلماء علی أنّه کان حکیما و لم یکن نبیا إلّا عکرمة، فإنّه قال: کان لقمان نبیا، تفرّد بهذا القول.[1]

علما اتفاق نظر دارند که لقمان حکیم بوده و پیامبر نبوده است بجز عِکرِمه که گفته است: «لقمان، پیامبر بوده است» و او در این نظر، تنهاست.

امّا طَبرِسی در مجمع البیان می گوید:

اختلف فی لقمان، فقیل: إنّه کان حکیما و لم یکن نبیا، عن ابن عبّاس و مجاهد و قَتادة و أکثر المفسّرین، و قیل: إنّه کان نبیا، عن عکرمة و السدّی و الشعبی.[2]

درباره لقمان، اختلاف است. ابن عباس و مجاهد و قَتاده و اکثر مفسّران، برآن اند که وی حکیم بوده و پیامبر نبوده است و از عِکرِمه و سُدّی و شَعبی نقل است که وی پیامبر بوده است.

اهل بیت علیهم السلام با صراحت، نبوّت لقمان را نفی کرده اند، چنان که از پیامبر خدا نیز نقل شده است:

حَقّا أقولُ: لَم یکن لُقمانُ نَبِیا.[3]

حقیقتا می گویم: لقمان، پیامبر نبود. گفتنی است اگر کسانی که لقمان را پیامبر دانسته اند، مقصودشان از نبوّت، نبوتِ انبایی باشد، نظریه آنان با احادیث، قابل جمع است.

***********

پی نوشت ها

[1] تفسیر الثعلبی: ج 7 ص 312.

[2] مجمع البيان: ج 8 ص 439.

[3] ر. ك: ص 51 (نپذيرفتن داورى ميان مردم).